Hiểu đúng về công cụ Trait-Map^® và duy trì tinh thần phát triển bản thân một cách sáng suốt, đầy trí tuệ là điều nên làm. Quá trình thay đổi này, diễn ra nhanh hay chậm hoàn toàn phụ thuộc vào chính bạn, chính tư duy và nhận thức của bạn!

Mô hình Big Five là gì?

Bigfive là một mô hình đánh giá tính cách, hiện đại và khoa học. Tính cách của chúng ta có thể được chia nhỏ thành năm đặc điểm chính, thường được gọi là “Big Five”. Mỗi đặc điểm phản ánh một phần quan trọng trong cách một người suy nghĩ, cảm nhận và hành xử (gọi chung là hành vi). Mỗi đặc điểm lớn này, phản ánh một khía cạnh trong hành xử và một người cần phải có 5 khía cạnh này kết hợp theo tỉ lệ ít nhiều khác nhau mới phản ánh nên tính cách, năm khía cạnh đó gồm:

1. Sự cởi mở: Chỉ xu hướng giàu trí tưởng tượng, tò mò và cởi mở với những trải nghiệm mới. Những người cởi mở thường sáng tạo, tò mò về mặt trí tuệ và có nhiều sở thích.
2. Sự tận tâm: Chỉ xu hướng của một cá nhân là có tổ chức, đáng tin cậy và có trách nhiệm. Những người có sự tận tâm cao thường chăm chỉ, đáng tin cậy và hướng tới mục tiêu.
3. Tính hướng ngoại: Chỉ xu hướng tìm kiếm sự kích thích xã hội và hướng ngoại, nói nhiều và quyết đoán của một cá nhân. Những người hướng ngoại cao thường hòa đồng, năng động và thích ở bên người khác.
4. Sự dễ chịu: Chỉ xu hướng hợp tác, từ bi và đồng cảm của một cá nhân. Những người dễ chịu thường tử tế, chu đáo và dễ hòa đồng.
5. Sự nhạy cảm: Chỉ xu hướng của một cá nhân khi trải qua những cảm xúc tiêu cực như lo lắng, trầm cảm và căng thẳng. Những người có sự nhạy cảm (tính thần kinh) cao thường dễ xúc động và dễ bị giao động tâm lý. Sự nhạy cảm cao thì hướng về tiêu cực, thấp thì tích cực hơn.

Mục đích khai thác mô hình Bigfive

Mô hình Big Five không chỉ giúp người tham gia hiểu rõ hơn về bản thân, nhờ việc gọi tên các hành vi và tính cách họ biểu hiện. Trong giao tiếp họ có thể so sánh với người khác, giúp tìm kiếm một khuôn mẫu biểu hiện hành vi phù hợp hơn. Mô hình còn được sử dụng để khám phá mối quan hệ giữa tính cách và những lĩnh vực khác trong cuộc sống. Chúng liên quan đến sức khỏe thể chất và tận hưởng hạnh phúc, cũng như thành công trong bối cảnh xã hội, học thuật và nghề nghiệp. Các nhà tâm lý học về tính cách đã quan sát thực nghiệm và nhận thấy mối liên hệ đáng tin cậy giữa cách mọi người hành động ở năm nhóm tính cách khác nhau, dẫn đến cảm xúc trải nghiệm và kết quả khác nhau.

Ưu & nhược điểm mô hình BigFive

Ưu điểm

Được công nhận và nghiên cứu rộng rãi: Mô hình Big Five được công nhận và nghiên cứu rộng rãi trên nhiều nền văn hóa và ngôn ngữ khác nhau. Điều này có nghĩa là có rất nhiều nghiên cứu về cách những đặc điểm tính cách này có thể ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh khác nhau của cuộc sống, chẳng hạn như các mối quan hệ, công việc và sức khỏe.

Giúp hiểu được sự khác biệt cá nhân: Mô hình Big Five có thể giúp chúng ta hiểu được sự khác biệt cá nhân về tính cách có thể ảnh hưởng đến cách mọi người nhận thức và phản ứng với thế giới xung quanh họ. Điều này có thể hữu ích cho sự phát triển cá nhân, tư vấn và quản lý.

Có thể giúp xây dựng nhóm: Hiểu được Big Five cũng có thể hữu ích trong việc xây dựng nhóm, vì nó có thể giúp xác định điểm mạnh và điểm yếu của từng cá nhân, đồng thời giúp tạo ra một nhóm cân bằng và hiệu quả hơn. Có tính dự đoán: Mô hình Big Five đã được chứng minh là có khả năng dự đoán nhiều kết quả khác nhau, chẳng hạn như hiệu suất công việc, thành công trong học tập và thậm chí cả kết quả sức khỏe.

Nhược điểm

Đơn giản hóa quá mức: Mô hình Big Five là một mô hình rộng và tổng quát cho tất cả, nhưng kết quả trả về lại đơn giản hóa quá mức sự phức tạp của tính cách con người. Nó có thể không nắm bắt được tất cả các sắc thái của tính cách một cá nhân và một số người có thể cảm thấy rằng các đặc điểm riêng biệt của họ không được mô hình thể hiện chính xác.

Ứng dụng thực tế hạn chế: Mặc dù mô hình Big Five có thể hữu ích trong việc hiểu được sự khác biệt giữa các cá nhân và động lực của nhóm, nhưng nó có thể có ứng dụng thực tế hạn chế trong các bối cảnh cụ thể, chẳng hạn như tâm lý học lâm sàng hoặc tư vấn, trong đó các mô hình chuyên biệt hơn có thể phù hợp hơn.

Định kiến văn hóa: Một số nhà phê bình cho rằng mô hình Big Five có thể thiên vị các nền văn hóa phương Tây, đề cao cá nhân và có thể không phản ánh chính xác tính cách ở các nền văn hóa khác, như phương Đông.

Sai lệch do thao túng: Mô hình Big Five phụ thuộc rất nhiều vào việc người tham gia tự phản ánh tính cách, có thể có sự sai lệch nếu người tham gia cố tình phản ánh không thật hoặc tùy tiện. Khi quen thuộc với các câu hỏi và trả lời, người tham gia có thể điều hướng sự sai lệch như về mặt xã hội tích cực hơn, sự tân tâm và chăm chỉ nhiều hơn và các mặt khác ít hơn.

Công cụ Trait-Map® và 07 cải tiến vượt trội hơn BigFive.

Trait-Map® công cụ phản ánh tính cách do nghề nghiệp ảnh hưởng, được tổ chức OD-Tools (CHLB Đức) sáng tạo và đưa vào thực tế từ những năm 2002 đến nay. Bạn có thể tìm hiểu thêm về công cụ tại đây.

Thường ngày, chúng ta dễ bỏ qua do không biết đến sự tác động mật thiết giữa tính cách và những gì ta gặp phải. Nếu xem những gì ta suy nghĩ, nói và hành động ở dạng năng lượng thì ta dùng năng lượng dạng nào để hoạt động sẽ nhận được năng lượng ấy quay trở lại. Tính cách chỉ là những khái niệm và bề nổi mà thôi, năng lượng tỏa ra được ẩn dấu qua những hành vi, thói quen hành xử. Chúng ta cần đi sâu vào tìm hiểu để có những khai thác chính xác, mang lại nhiều lợi ích.

Công cụ Trait-Map^® ra đời với mục đích, hướng dẫn người tham gia đi sâu vào hiểu rõ cấu tạo, quan sát tiến trình hình thành tính cách. Từ đó, quan sát chính bản thân, thấu hiểu và đưa ra những điều chỉnh tính cách phù hợp với nhiệm vụ và công việc. Và đó cũng là những tiêu chí mà chúng ta phải làm khi bắt đầu cải thiện năng lực và phát triển bản thân mà chuyên gia OD-Tools đã chia sẻ và hướng dẫn.

Chúng ta, cùng điểm qua 07 cải tiến và điều chỉnh mang lại sự ưu việt từ công cụ này.

#1. Tùy chỉnh và chuyên biệt

Công cụ Trait-Map^® tập trung vào phản ánh tính cách con người khi làm việc, thông qua chuyên môn nghiệp vụ công cụ phản ánh những hành vi quen thuộc, hành xử theo lối món của người tham gia. Với sự chuyên biệt và tâp trung vào tâm lý của người khi làm việc các chuyên gia đã tùy chỉnh, khai thác nền tảng BigFive một cách triệt để.

Với bộ câu hỏi chuyên dùng, phương án trả lời phản ánh 5 cấp độ và phù hợp. Người tham gia có thể nhanh chóng nắm bắt và thực hiện bài đánh giá. Với giải thuật tính toán và kiểm soát quá trình thực hiện hoàn toàn trên nền tảng số, giúp công cụ mang lại nhiều tiện lợi và dễ chịu.

#2. Đơn giản hóa nhưng thực dụng

Không cần phải bao quát tất cả tính cách như BigFive thể hiện, các nhà khoa học đã xây dựng nên một nền tảng vững chắc cho BigFive có thể phản ánh 250 tính cách một người và 500 khuynh hướng hành xử đi cùng các tính cách này. Sự phức tạp trong tính cách và hành xử của con người đã được chuyên gia phản ánh và định lượng qua những thông tin trên.

Đối với, Trait-Map^® không ngại đơn giản hóa nhưng tính thực dụng phải cao. Tính thực dụng hay người tham gia dùng hiệu quả mới là trọng yếu. Với kết quả trả về, Trait-Map^® thể hiện sự tinh gọn nhưng đầy đủ những gì cần phải có cho người đi làm.

Bạn có thể xem thêm video chia sẻ về kết quả phản hồi.

#3. Vượt qua rào cản văn hóa Đông – Tây

Văn hóa bản địa và tính cách ở mỗi nơi sẽ có sự khác biệt, đó là lý do vì sao BigFive cần phải bao quát và tổng thể. Nhưng Trait-Map^® là công cụ chuyên biệt, dùng trong môi trường doanh nghiệp.

Bạn có thể liên kết qua tháp nhu cầu Maslow để hiểu vấn đề này. Tất cả, chúng ta đều có nhu cầu theo 5 tầng của tháp, với mỗi giai đoạn phát triển chúng ta sẽ hình thành những nhu cầu tương ứng và đi về đỉnh tháp. Những chỉ số mà Trait-Map^® phản ánh là những đều cơ bản và cần thiết nhất cho mỗi giai đoạn. Tức là, cũng là 25 yếu tố được phản ánh, nhưng mỗi giai đoạn phát triển, tùy vào mỗi người mà sự khai thác và vận dụng khác nhau. Dù bạn ở phương Tây hay Đông thì những điều cơ bản này phải có, chỉ khác biệt nằm ở việc bạn thể hiện nó ra trong hoàn cành nào.

#4. Dự đoán khả năng kiệt sức

Mô hình BigFive cũng phản hồi về chỉ số “Rủi ro kiệt sức“, nhưng được đặt trong bối cảnh rộng lớn của nhiều lĩnh vực trong cuộc sống. Bạn sẽ khó nắm bắt, đặt sự chú ý và tính cách nào mang lại kiệt sức cho bạn.

Với sự tập trung vào môi trường làm việc, người tham gia dễ dàng theo dõi và quan sát tính cách gây ra kiệt sức. Đa phần chúng ta đi làm với thời gian chiếm 8/24h, một môi trường quen thuộc và liên tục, với nhiều yếu tố tác động, mang lại nhiều sự giao động về tâm lý và cảm xúc. Tiềm ẩn về kiệt sức bộc lộ trong sự giao động đó.

#5. Cá nhân & sự thể hiện

Trong công việc, khi người đi làm không được thể hiện năng lực, khả năng qua nhiệm vụ và trước mặt đồng nghiệp. Thì đó là một dạng tra tấn vô hình, họ sẽ có cảm giác lạc lõng và thiếu tôn trọng. Trong vô thức, điều này dễ dàng thể hiện và hiểu lộ ra bên ngoài thông qua lời nói và hành động.

Sự thể hiện có thể được xem là điểm neo, điểm mấu chốt, nó nằm giữa thể hiện hành vi hữu thức và vô thức. Chúng thuộc về năng lực cảm giác, cảm nhận của một người khi quan sát, chúng khó định lượng và lệ thuộc vào kinh nghiệm sống. Công cụ Trait-Map^® đã định lượng và đơn giản hóa chúng thông qua 14 đặc tính (hay tố chất). Một người có tố chất, sẽ được trọng dụng; Và khi nhận ra người có tố chất tiềm ẩn, sẽ được trao cơ hội;

#6. Cá nhân & sự gắn kết đội nhóm

Vẫn là câu chuyện về định tính và định lượng, thông thường sự gắn kết được thành viên trong đội cảm nhận và cảm giác. Ý kiến phản hồi về vấn đề này mang đậm góc nhìn cá nhân và tùy thuộc vào tâm trạng. Sự gắn kết là vô hình, nó được duy trì bởi những yếu tố khác, như là văn hóa doanh nghiệp (thực tế thì cộng huởng, pha trộn văn hóa phòng và cá nhân), những quy định, qui tắc và nhiệm vụ mà nhóm đảm nhận.

Mỗi một tính cách khi thể hiện ra bên ngoài, sẽ có ưu và nhược điểm khác nhau. Bầu không khí cả đội khi làm việc cùng nhau sẽ phản ảnh sự phối hợp giữa các tính cách, phản ánh sự hiểu nhau giữa các thành viên và năng lực cân bằng của người trưởng nhóm. Giải pháp Trait-Map® là giúp các thành viên cân bằng và khai thác tính cách của nhau, khắc phục hạn chế trong tính cách của mỗi thành viên, hỗ trợ nhau, phối hợp nhau hoàn thành nhiệm vụ và mục tiêu.

#7. Khó thao túng, đáng tin cậy

Thao túng kết quả sẽ được hạn chế thấp nhất với giải thuật giám sát và tham chiếu chéo rất logic. Người thao túng sẽ gặp khó trong các câu trả lời thiếu logic, kết quả trả về khi đối chiếu với các thành viên dễ dàng nhận ra, bởi vì qua thời gian làm việc các thành viên có sự hiểu biết nhất định về nhau.

Lời khuyên, bạn hãy thể hiện chính xác nhất về bạn thông qua trả lời câu hỏi. Bởi vì, không ai có thể làm gì được bạn nếu bạn không cho phép!

Và không nên trả lời tùy tiện, bởi vì khi xem kết quả, cần dựa vào chúng để điều chỉnh hành vi chưa phù hợp của bạn trước nhiệm vụ sẽ không chính xác. Điều đó, có nghĩa tự bạn cản trợ sự phát triển, thăng tiến trên con đường nghề nghiệp của chính bạn.

Phần kết luận

Kế thừa nhưng vượt trội, mang lại một sự độc đáo và khác biệt cho công cụ Trait-Map^® so với các công cụ khác trên thị trường hiện nay. Độ tin cậy và nên tảng khoa học được các chuyên gia tin dùng, tính thực dụng được người tham gia nhận định và đánh giá. Quá trình cải thiện năng lực người nhân viên được rút ngắn và chất lượng hơn, điều này được chứng minh thông qua hiệu quả và chất lượng tư duy trước nhiệm vụ mà đội nhóm và doanh nghiệp nhận được.

Công cụ cũng chỉ là công cụ, và Trait-Map^® cũng vậy. Các chỉ số phản hồi không giúp gì được cho người tham gia, mấu chốt nằm ở “tư duy trait-map” xuyên suốt trong quá trình cải thiện tính cách, giúp điều chỉnh hành vi và nhận thức người tham gia thông qua tính cách. Bạn cần chủ ý điều này khi tham gia cùng Trait-Map^®.

Mr. Phan Bảo