Bạn có bao giờ tự hỏi tại sao đôi lúc bản thân tràn đầy năng lượng, nhưng có khi lại chán nản, không muốn làm gì? Bí mật nằm ở “động lực” – nội tại và ngoại tại. Hiểu được chúng không chỉ giúp bạn tiến xa hơn mà còn duy trì đam mê bền vững trong mọi hành trình. Nhưng điều gì thực sự tạo nên động lực mạnh mẽ? Bài viết này sẽ dẫn dắt bạn khám phá bản chất của động lực và cách sử dụng công cụ MQ để phát triển chúng hiệu quả.

#1. Động lực là gì? Hiểu rõ nội tại và ngoại tại

Động lực không đơn giản chỉ là năng lượng để hành động, mà là “ngọn lửa” thúc đẩy chúng ta tiến lên. Tuy nhiên, không phải mọi động lực đều giống nhau. Chúng có thể chia thành hai loại chính:

• Động lực nội tại: Xuất phát từ niềm yêu thích, đam mê, hoặc giá trị cá nhân. Bạn làm điều gì đó vì bản thân thấy ý nghĩa và hài lòng, không cần phần thưởng từ bên ngoài. Ví dụ: Bạn học vẽ chỉ vì thích sáng tạo, không phải vì một giải thưởng.
• Động lực ngoại tại: Đến từ các yếu tố bên ngoài, như tiền thưởng, sự công nhận, hoặc áp lực. Điều này thúc đẩy bạn hành động để đạt được kết quả cụ thể hoặc tránh bị phạt. Ví dụ: Làm thêm giờ để được thăng chức.

Hiểu được hai loại động lực này sẽ giúp bạn biết mình đang vận hành từ đâu và cách tận dụng chúng một cách tốt nhất.

#2. Vì sao chúng ta cần cả hai loại động lực?

Không phải lúc nào bạn cũng có thể dựa vào động lực nội tại hoặc ngoại tại một cách độc lập. Cả hai đều có vai trò quan trọng và bổ sung lẫn nhau.

• Khi nội tại dẫn dắt: Bạn sẽ cảm thấy hứng thú và sáng tạo hơn trong công việc. Động lực nội tại thường duy trì lâu dài, giúp bạn kiên trì trước những khó khăn.
• Khi ngoại tại hỗ trợ: Động lực ngoại tại giúp bạn vượt qua những giai đoạn khó khăn, khi niềm hứng thú không còn hoặc công việc đòi hỏi phải đạt được kết quả cụ thể trong thời gian ngắn.

Ví dụ: Nếu bạn là một người yêu thích viết lách (nội tại), nhưng lại có thời hạn nộp bản thảo và tiền thưởng lớn (ngoại tại), sự kết hợp cả hai sẽ thúc đẩy bạn hoàn thành công việc hiệu quả hơn.

#3. Làm thế nào để tạo ra động lực nội tại và ngoại tại?

#3.1. Tạo động lực nội tại

1. Khám phá niềm đam mê: Hãy tìm hiểu điều gì khiến bạn cảm thấy thực sự yêu thích và có ý nghĩa.
2. Đặt mục tiêu cá nhân: Những mục tiêu mang tính cá nhân hóa giúp bạn tập trung vào chính mình, thay vì chạy theo mong đợi của người khác.
3. Nuôi dưỡng thói quen sáng tạo: Dành thời gian cho các hoạt động mang lại niềm vui, như học thêm kỹ năng mới hoặc tham gia vào dự án cá nhân.

#3.2. Tạo động lực ngoại tại

1. Thiết lập phần thưởng: Đặt ra các phần thưởng nhỏ cho mỗi cột mốc bạn đạt được. Ví dụ: Tự thưởng một bữa ăn ngon sau khi hoàn thành công việc khó khăn.
2. Tận dụng sự công nhận: Hãy tìm kiếm phản hồi tích cực từ người xung quanh hoặc xây dựng môi trường cạnh tranh lành mạnh để duy trì động lực.
3. Đặt ra mục tiêu thách thức: Một mục tiêu cụ thể với thời hạn rõ ràng sẽ giúp bạn tập trung và có động lực hành động.

#4. Rèn luyện và duy trì động lực trong dài hạn

1. Luôn ghi nhận tiến bộ cá nhân: Đừng chỉ nhìn vào đích đến, mà hãy trân trọng từng bước đi nhỏ trên hành trình của mình.
2. Kết hợp nội tại và ngoại tại: Nếu công việc hiện tại không mang lại niềm đam mê (nội tại), hãy tìm cách tạo động lực ngoại tại như phần thưởng hoặc sự công nhận để duy trì sự tiến bộ.
3. Tự đặt câu hỏi: Hãy thường xuyên tự hỏi: Tại sao mình làm điều này? Điều này giúp bạn kết nối lại với mục tiêu cá nhân và giá trị thực sự của bản thân.
4. Xây dựng thói quen: Khi một hành động trở thành thói quen, bạn sẽ không cần phải phụ thuộc quá nhiều vào động lực ban đầu để thực hiện nó.

#5. Công cụ MQ – Bí quyết để đo lường và phát triển động lực

Công cụ MQ (Employee Motivation) được thiết kế để đánh giá động lực cá nhân và tập thể, giúp bạn hiểu rõ nguồn gốc động lực của mình và cách tối ưu hóa chúng trong công việc.

• Đặc điểm nổi bật của MQ:
  • Đánh giá mức độ động lực dựa trên 15 nhu cầu quan trọng trong công việc, bao gồm niềm vui, sự phát triển, sự công nhận và phần thưởng.
  • Giúp bạn hiểu rõ mình đang vận hành dựa trên động lực nội tại hay ngoại tại.
  • Đưa ra gợi ý về cách cân bằng động lực để đạt hiệu quả cao hơn.
• Ứng dụng thực tế của MQ: MQ không chỉ hỗ trợ cá nhân mà còn giúp doanh nghiệp đo lường và tối ưu hóa động lực của nhân viên. Ví dụ: Một nhân viên có nhu cầu cao về sự công nhận sẽ cần được phản hồi tích cực thường xuyên để duy trì hiệu suất làm việc.

#6. Tính cách và động lực: Liên kết chặt chẽ để phát triển cá nhân

Động lực cá nhân chịu ảnh hưởng lớn từ đặc điểm tính cách. Ví dụ:

• Người hướng ngoại (Extraversion) thường dễ tìm thấy động lực ngoại tại thông qua sự công nhận từ người khác.
• Người tỉ mỉ và có tổ chức cao (Conscientiousness) lại dễ duy trì động lực nội tại thông qua việc đặt ra mục tiêu rõ ràng và làm việc theo kế hoạch.

Bằng cách kết hợp đánh giá MQ với các công cụ như Big Five, bạn có thể hiểu rõ hơn về mối liên kết giữa tính cách và động lực, từ đó xây dựng chiến lược phát triển cá nhân hiệu quả.

Kết luận: Sức mạnh đến từ sự thấu hiểu bản thân

Động lực, dù nội tại hay ngoại tại, đều là chìa khóa để chúng ta tiến về phía trước. Tuy nhiên, không phải lúc nào động lực cũng tự xuất hiện. Bạn cần hiểu rõ bản thân, tận dụng các công cụ như MQ để đánh giá và phát triển động lực một cách phù hợp. Khi biết cách kết hợp động lực nội tại và ngoại tại, bạn không chỉ đạt được mục tiêu mà còn tìm thấy niềm vui trong hành trình.

Hãy bắt đầu từ chính mình – hiểu rõ giá trị, khai phá sức mạnh cá nhân và biến động lực thành nguồn năng lượng bền vững cho mọi khía cạnh của cuộc sống.

Mr. Phan Bảo